Blog

Van bunkers tot zwerven over het wad op Schiermonnikoog

Regendruppels tikken op het dak, ik lig nog lekker in bed. Na te genieten van al het moois dat ik gezien en gedaan heb. Hoe vaak ik ook terug ga naar Schiermonnikoog, het blijft mij altijd verrassen. Zoveel moois is er te zien en te doen. Al is het maar om eens heerlijk tot rust te komen, even geen drukte van de stad om je heen. Wat kan ik daar van genieten. Tijdens de November Wandelmaand ging ik met twee eilanders mee om nog meer te ontdekken van Schiermonnikoog. Bunkers bekijken en zwerven over het wad, twee dingen die ik nog niet eerder had gedaan.

Bunkers op Schiermonnikoog

Een onderdeel van het grootste bouwwerk na de Chinese muur vind je op Schiermonnikoog: Bunkers van de Atlantikwall. Startende met de wandeling op de bunker de Wasserman, volgen we gids Cees die ons leidt langs de bunkers die het eiland nog rijk zijn. Het is verbazingwekkend hoeveel bunkers er nog zijn op Schiermonnikoog en hoe goed je de sporen van de oorlog nog terug kunt vinden. De grootste bunker, de Wasserman, werd pas in 1943 gebouwd maar is nooit afgemaakt. Bovenop de bunker zou een radar geplaatst worden om vijandige vliegtuigen te detecteren, deze is echter nooit geplaatst op de bunker, maar uiteindelijk een stuk verderop omdat de koker voor de antennemast (opzettelijk) te smal was gemaakt. In de Koude Oorlog werd de bunker gebruikt om te kijken of de Russen er aan kwamen. Pas twintig jaar na de bouw werd de Wasserman onbemand.

Sporen van de oorlog

Ondanks de grootte van het eiland is de Tweede Wereldoorlog wel degelijk aanwezig geweest op het eiland. Vlakbij boerderij de Oorsprong stortte een vliegtuig neer, her en der zijn nog bommenkraters te vinden en bunkers vind je ook nog op delen van het eiland. Gaten die je normaal gesproken zo voorbij loopt omdat je er van uit gaat dat het duinen zijn, blijken toch echt bommenkraters te zijn. Ook op de begraafplaats voor drenkelingen, Vredenhof, word je herinnerd aan de oorlog. Niet alleen drenkelingen liggen hier, maar ook militairen die rondom Schiermonnikoog neergestort zijn. Sommige onbekend, sommigen geïdentificeerd.

Dat Schiermonnikoog een gelegenheidsdoel was voor overgebleven bommen was mij onbekend. Vliegtuigen die de zware vracht kwijt wilden voordat ze terug naar Engeland vlogen, dropten vaak hun bommen boven de kust en soms kwamen die op Schiermonnikoog terecht. Niet alleen de sporen uit de oorlog zijn nog zichtbaar, ook de verhalen. Zo verteld Cees dat er zo’n 600 Duitsers op het eiland bivakkeerden, bijna evenveel als het aantal inwoners. Toch was de sfeer anders, het wantrouwen was veel minder tussen de Duitsers en de inwoners.

Een aantal bunkers zijn nog steeds te bezoeken op het eiland. Sommigen zijn alleen toegankelijk buiten het broedseizoen, maar de grootste bunker De Wasserman is het hele jaar door te beklimmen. Je moet wel weten waar je ze vindt op het eiland. De meesten zitten redelijk verstopt door al het groen dat in de loop van de jaren de bunkers heeft overgenomen. De diverse bunkers onderscheiden door hun wanden; de bunkers van steen waren bemanningsbunkers en de bunkers van beton waren bestemd voor munitie. Ja, echt de mensen waren minder belangrijk in de oorlog. Naast de bunkers is er ook een museum: het Bunkermuseum Schlei, vernoemd naar het ‘dorp’ dat aan het eind van de Prins Bernhardweg ontstond met bunkers, installaties en afweergeschut.

Zwerven over het wad

Naast alle historie over de oorlog, heeft het eiland ook op andere vlakken genoeg meegemaakt. Eilander Thijs vertelt over de gebeurtenissen op het wad. Dat Thijs iemand is die graag over het wad struint, en vooral na een storm, wordt snel duidelijk. Hij weet van alles te vertellen over de flora en fauna op het eiland. Maar ook vertelt hij dat het dorp zich rond 1700 op een hele andere plaats bevond, namelijk in de buurt van de Westerplas. Het eiland is veranderd in de loop van de jaren. Zelf zo dat het af en toe bij Friesland hoort en af toe bij Groningen. Tot 1945 was Schiermonnikoog zelfs particulier bezit. De laatste eigenaar was graaf Bernstorff, nu nog bekend van het hotel op het eiland.

Onderweg tovert Thijs allerlei schelpen tevoorschijn waarvan wij zouden denken, dat is een simpele zwarte steen. Maar het blijkt een 100.000 jaar oude schelp te zijn van voor de ijstijd. Het leuke is dat de Noordkromp een schelp is waarin een beestje leeft dat 500 jaar kan worden en waar kun je deze schelp het beste vinden? Juist op Schiermonnikoog.

Vuurtorens op het eiland

Mensen die op Schiermonnikoog zijn geweest, weten dat er twee verschillende torens op het eiland staan. Het verhaal erachter? Op Terschelling stond 1 vuurtoren en om de eilanden uit elkaar te houden, werden er op Schiermonnikoog twee vuurtorens gebouwd. Inmiddels is de witte vuurtoren niet meer nodig. De Brandaris op Terschelling is overigens nog 24 uur per dag bemand, op Schiermonnikoog niet meer.

Dat Schiermonnikoog onder invloed is van de natuur is geen verrassing. Vlakbij Hotel Noderstraun op de Badweg vind je een wit huisje. In al die jaren is het huis al 3 keer verplaatst omdat de zee dichterbij kwam. Zo veranderd een eiland continu en dat is mooi om te zien. Het eiland is gevarieerd en je mag eigenlijk overal komen. Hoe fijn is het om te struinen over het eiland en dat zelfs ik na al die bezoeken nog steeds op plekken kom waar ik nog nooit geweest ben.